Pacjent w sytuacji nagłego pogorszenia stanu zdrowia powinien zostać bezpłatnie przyjęty w dowolnej placówce podstawowej opieki zdrowotnej, bez względu na miejsce, gdzie ma złożoną deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Taka sytuacja dotyczy np. osób wyjeżdżających na wakacje czy studiujących w innym mieście, u których wystąpi nagła konieczność skorzystania z pomocy lekarskiej w miejscu wypoczynku lub studiowania. W takim przypadku, jeżeli nie zadeklarowany pacjent (a więc taki, który nie złożył deklaracji wyboru lekarza pierwszego kontaktu w placówce do której chce się udać) pochodzi z innego województwa lub gminy dalszej niż sąsiednia z gminą, w której pracuje lekarz do którego pacjent złożył deklarację wyboru – placówka POZ udzielająca pomocy pacjentowi otrzymuje dodatkowe środki za udzielone świadczenie bezpośrednio z Narodowego Funduszu Zdrowia.
Podsumowując, placówka nie powinna uzależniać udzielenia pomocy przez lekarza pierwszego kontaktu od złożenia do niego deklaracji. Powinna przyjąć pacjenta w sytuacji nagłego pogorszenia stanu zdrowia, zwłaszcza że za konsultację lekarza ta placówka otrzymuje z NFZ środki finansowe.